Hepimizin Korkulu Rüyası; Yabancı Dil Öğrenmek

Noam Chomsky

Teknolojinin gelişmesi ile birlikte tabiri caizse Dünya küçülüyor. İnsanlar buna ayak uydurabilmek için dil öğrenme yarışı içine girmiş durumda. Bu yarış öyle bir yarış ki debelendikçe batıyoruz. Gittiğimiz kursların haddi hesabı yok. Ama işin özüne bakarsanız elde var sıfır. Bir şeyler öğrenebilmiş olanların kullanmış olduğu klasik cümle ise "anlıyorum ama konuşamıyorum".

Ülkemizde artık dördüncü sınıftan itibaren yabancı dil dersi veriliyor. Üniversiteyi de dahil edersek yaklaşık 12 yıl boyunca kesintisiz bir şekilde dil dersleri alıyoruz. Ama başaramıyoruz. Bunun sonucu olarak dil öğrenmeyi bir araç olmaktan çıkarıp bir amaç haline getirmeye başladık. Unutulmaması gerekir ki dil sadece diğer insanlarla anlaşmamız için bir araçtır. Bizler inanılmaz bir çaba harcayıp önce gramer öğrenmeye çalışıyoruz. Beynimize matematik formülleri gibi gramer yüklemesi yapıyoruz. Ardından da konuşmaya çalışıyoruz. Bir süre ara verince de unutuyor ve "dil nankör" diyoruz. Burada bir yanlışlık var. Yabancı Dil Nasıl Öğrenilmez? sorusunun en güzel cevabı Ülkemizde uygulanan sistemdir. Bu günkü yazımda yabancı dili neden bu kadar zor öğrendiğimize dair bazı bilgileri sizinle paylaşmak istiyorum. Bu yazı için beni esinlendiren ana kaynak Dr. Ali IŞIK'ın Elma Yayınları'ndan çıkan Yabancı Dil Nasıl Öğrenilmez? isimli kitabıdır. Bu kitabı okumanızı şiddetle tavsiye ederim.

Dünyanın yaşayan en ünlü dilbilimcileri arasında gösterilen Noam Chomsy klasik dil öğrenme yaklaşımını yerle bir eden bir teori ortaya attı; Language Acquisition Device (LAD). Türkçeye Dil Edinim Cihazı şeklinde çevirebiliriz. Teoriye göre hepimizin beyninde LAD mevcut. Bu cihaz dışarıyı dikkatle inceliyor. Bol ve anlaşılabilir dil girdisi arıyor. Bunları yeterince biriktirdikten sonra bir de bakmışsınız takır takır İngilizce konuşuyorsunuz. Bu, salt bir teoriden ibaret değil. Pratik uygulamaları da mevcut. En güzel örnek ise çocuklar. Çocuklar doğdukları andan itibaren beyinlerindeki LAD aktif hale gelir. Etrafı gözlemler, konuşmaları izler, taklit ederler. Bol bol ortamlara girer, bütün verileri biriktirirler. Ondan sonra 1,5 - 2 yıl içinde konuşmaya başlarlar. Chomsky dil öğrenirken bu yaklaşımı kullanmak gerektiğini ifade etmektedir. Görüldüğü üzere hiçbir gramer kuralı olmadan çocuklar dili kolay bir şekilde öğrenebilmektedir. Siz hiç 1,5 yaşındaki çocuğuna "Ali topu at!" cümlesini kullandıktan sonra; "Bak çocuğum bu cümlede Ali özne oluyor, at ise yüklem" diyen bir anne gördünüz mü?

LAD yaklaşımına zamanında bir çok eleştiri getirilmiş. LAD'ın sadece belli bir yaşa kadar aktif olduğu yönünde iddialar ortaya atılmış. Ancak zaman geçtikçe Chomsky'nin teorisi daha da güçlü hale gelmiş. Chomsky'e göre LAD hayatımızın tüm evrelerinde aktif durumdadır. Ancak onu kullanmadığımız zaman uyku modu gibi bir moda geçmektedir. Yapmamız gereken tek şey onu tekrar aktif hale getirmektir. LAD teorisine göre dil öğreniminde iki aşama mevcuttur. Edinim ve Öğrenim. Bu iki öğe mutlaka yazdığım sırada olmak zorundadır. Yani önce anlaşılabilir bol girdi elde ederek edinim sürecini tamamlamak ve daha sonra gramer kurallarının da yer aldığı öğrenim sürecini kullanmak. Bu teoriye göre hiç bir şey zamanı gelmeden kullanılamayacaktır. Yani bol girdi elde etmeden konuşamayacaksınız.

LAD teorisine göre yabancı dil öğrenmek için aşağıdaki yöntemlerin uygulanması gerekiyor.

1- İşe gramerle başlamaktan vazgeçin. Beyninizdeki cihaz (LAD) bunu hiçbir zaman doğru dürüst algılayamayacaktır. Hatta gramer yüklemesi yaparak LAD'ın yanlış çalışmasına bile neden olabilirsiniz.

2- Edinim sürecinizi güçlendirin. Bunun için seviyenize göre çok sevdiğiniz hikaye kitaplarını bulun ve önce Türkçelerini ardından yabancı dildeki versiyonlarını okuyun. Kitabı bir kaç kez okuyun. Anlamadığınız kelimelere odaklanmayın, gramere odaklanmayın. Anlamaya çalışın. Türkçesini zaten okuduğunuz için anlamakta zorluk çekmeyeceksiniz.

3- Çok sevdiğiniz yabancı bir film alın. Önce Türkçe dublajlı, sonra Türkçe altyazılı, daha sonra İngilizce alt yazılı ve en sonunda alt yazısız izleyin. Defalarca izleyin. Filmin sesini cd'ye kaydedip arabanızda dinleyin. Bıkmadan, sıkılmadan bunu yapın. Sonuç mükemmel olacak. Bu arada 500 saatlik izleme ve dinleme çalışması ile 3000-4000 sayfalık okuma alıştırmaları sizi muhteşem bir noktaya taşıyacaktır.

4- Yabancı dilde bir yayını eğer Türkçesi hakkında bilgi sahibi değilseniz dinlemeyin. Bu yaklaşım edinim sürecinde işe yaramayacaktır.

4- Edinim sürecini tamamladıktan sonra edinimi güçlü hale getirmek için belli başlı gramer kurallarını öğrenebilirsiniz.

5- İngilizce konuşmaktan çekinmeyin. Hata yaparım diye korkmayın. Amiyane tabirle kafasını gözünü yara yara İngilizce konuşmaya çalışın. Unutmayın ki siz sadece anlaşılmak için konuşuyorsunuz. İlk etapta kendinizi ifade etmeniz yeterlidir. "Ana dilim gibi İngilizce konuşmam lazım" diyenler bu işe hiç girişmesin daha iyi. Ana dili gibi yabancı dili öğrenmesi gereken kişiler sadece başka ülkelere istihbarat amacıyla gönderilen Ajanlardır.

LAD sistemi üzerine sayfalarca yazı yazılabilir ancak bu gün size işin özünü aktarmaya çalıştım. LAD'ın Dünyaca kabul görmüş bir sistem olduğunu ve önemserseniz kârlı çıkacağınızı ifade ederek bu günkü yazımı noktalamak istiyorum. Tekrar buluşmak dileği ile. Hoşçakalın.

Kaynak: Yabancı Dil Nasıl Öğrenilmez ? Dr. Ali IŞIK (Elma Yayınları)